1399/05/06

روشهای بهداشتی دفع زباله را بشناسید

دفع زباله یک فرایند پیچیده و حساس بوده و دغدغه مهمی برای مسئولان شهری و کشوری به حساب می‌آید. دفع زباله‌ها اگر به روش صحیح انجام نشود، می‌تواند مشکلات زیادی برای محیط زیست به وجود آورد و جان انسان‌ها، حیوانات و گیاهان را به خطر بیندازد. همچنین می‌تواند منجر به هزینه‌های جبران‌ناپذیر شود. در این مقاله به بررسی مشکلات و روش‌های دفع زباله، همچنین روشهای بهداشتی دفع زباله می‌پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

مسائل و مشکلات ناشی از دفع زباله در ایران چیست؟

دفع زباله در ایران با مشکلات و مسائلی همراه است. در ایران عدم جمع‌آوری زباله‌‌ها و دفع آن به صورت مناسب، تبدیل به یکی از مشکلات بزرگ شهرداری‌ها و البته مردم شده است. کارشناسان محیط زیست هم مدام عواقب این موضوع را هشدار می‌دهند. از جمله مشکلات دفع زباله در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد آتش سوزی در بعضی از نقاط محل دفع
• زمانبر بودن بعضی روش‌های دفع زباله
• خطرناک و بیماری‌زا بودن بعضی روش‌های غیر بهداشتی دفع زباله
• ورود حیوانات، مگس و حشرات موذی به محل دفع زباله

انواع روش‌های دفع زباله کدامند؟

زباله‌ها برای محیط زیست و انسان‌ها مشکلاتی ایجاد می‌کنند؛ بنابراین نمی‌توانیم آن‌ها را در طبیعت رها کنیم. متاسفانه تقریبا بیش از نیمی از زباله‌ها، بدون بازیافت در خارج از شهر و در محل دفع زباله‌ها از بین می‌روند. این وضعیت منجر به انتشار و تولید گاز‌ متان و گازهای گلخانه‌ای شده و در بعضی بخش‌ها سبب از بین رفتن جنگل‌ها و منابع طبیعی می‌شود. وارد شدن شیرابه زباله‌ها به منابع آب و چشمه‌ها هم باعث آلوده شدن آن‌ها می‌شود‌. بنابراین دفع زباله به شیوه صحیح، برای پیشگیری از وقوع این مشکلات از اهمیت زیادی برخوردار است. در اینجا به انواع روش‌های دفع زباله می‌پردازیم:

۱. انبار کردن زباله‌ها

احتمالا شما هم در اطراف شهرها، کوه‌ها یا چاله‌ها زباله‌های زیادی را دیده‌اید که روی هم انبار شده‌اند. روش انبار کردن زباله، یکی از روش‌های ساده دفع زباله است. این روش به دلیل اینکه در آن زباله‌ها پوشانده نمی‌شوند با مشکلاتی همراه است. از جمله این مشکلات می‌توان به بوی بد و آزاردهنده زباله‌ها و تجمع حیواناتی مانند موش و مگس اشاره کرد. همچنین ممکن است باد به راحتی زباله‌ها را پراکنده کند.

انبار کردن، یکی از غیربهداشتی‌ترین و بدترین روش‌های دفع زباله است. البته عمدتا زباله‌های خشک که آلودگی و فساد کمتری دارند را با این روش دفع می‌کنند، که باز هم مشکلات زیادی به همراه دارد.

۲. سوزاندن زباله‌

اگر در مکانی محدودیت زمین وجود داشته باشد یا زمین مناسبی نباشد، سوزاندن زباله‌ها می‌تواند یکی از روش‌های خوب برای دفع آنها باشد. با این روش می‌توان مواد پلاستیکی را دفع کرد و حجم زباله‌ها را هم به مقدار بسیار زیادی کاهش داد. این روش برای دفع زباله‌های بیمارستانی که خطرهای به خصوصی دارند، گزینه مناسب‌تری است.

البته باید به این موضوع توجه کنید که زباله‌‌هایی که حامل مواد شیمیایی یا رادیواکتیوی هستند را نمی‌توان سوزاند، چون اگر سوزانده شوند تغییر شیمیایی ایجاد می‌کنند و به مواد سمی و خطرناک دیگری تبدیل می‌شوند. این وضعیت اثرات جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت. تولید بوی بد و آلودگی محیط زیست در این روش، بالاتر از سایر روش‌ها است.

۳. دستگاه زباله سوز

کوره و دستگاه‌های زباله سوز از جمله ابزارهای مخصوص برای دفع زباله هستند. در این دستگاه‌ها ابزاری برای کنترل گازهای خروجی مضر وجود دارد که اثرات مخرب آن بر طبیعت را کاهش می‌دهد. این کوره‌ها گزینه بسیار مناسبی برای دفع زباله‌های بیمارستانی و مکان‌هایی هستند که نیاز به دفع زباله دارند، همچنین با کمبود زمین مناسب مواجه هستند. در بسیاری از کشورها از این کوره‌ها برای تولید انرژی استفاده می‌شود.

۴. تهیه کود

در مناطق روستایی که جمع‌آوری زباله‌ دشوار است، می‌توان زباله‌ها را به کود تبدیل کرد. برای دفع زباله به این روش ابتدا باید یک چاله حفر شود و زباله‌های ارگانیک درون این چاله ریخته شوند. بعد از پر شدن، روی چاله را با خاک بپوشانید و اجازه دهید پنج تا شش ماه در این حالت بماند. سپس می‌توانید از آن به عنوان کود استفاده کنید. بهترین روش برای دفع زباله‌های تر، تبدیل آنها به کود است. بااین‌حال این روش هم مشکلاتی دارد، که از جمله مشکلات آن می‌توان به زمانبر بودن، آلودگی آب‌های زیرزمینی به واسطه شیرابه، ایجاد بوی بد در محل تهیه کود و تجمع پشه، مگس و حشرات موذی اشاره کرد.

دفع زباله‌ها به روش بهداشتی چگونه انجام می‌شود؟

متاسفانه دفع زباله‌ها به روش بهداشتی در کشور رضایت بخش نیست و این امر تنها در چند شهر مهم انجام می‌شود، که این نشانگر کم توجهی به پسماندها است.

اهمیت روشهای بهداشتی دفع زباله زمانی مشخص‌تر می‌شود که خطرات ناشی از دفع غیر بهداشتی آن را بدانیم. زباله‌ها نه تنها منجر به بیماری در انسان‌ها می‌شوند، بلکه آب، خاک و هوا را هم آلوده می‌کنند. دفع زباله‌ها به روش بهداشتی از روش‌های دیگر بهتر است.

در این روش، ابتدا زمین را بسیار عمیق چال می‌کنند و روی سطح آن لایه‌ای پلاستیکی می‌گذارند. سپس زباله‌ها را در این چاله و روی لایه پلاستیکی جمع آوری کرده و در نهایت روی آن را با خاک پوشانده و خاک را می‌کوبند؛ به طوری‌ که لایه بندی و پوشش دادن به آن‌ها هیچ آسیبی به محیط زیست، انسان‌ها و سایر موجودات نزند. لایه پلاستیکی از ورود شیرابه‌ زباله‌ها به آب‌های زیرزمینی و خاک‌های همجوار جلوگیری می‌کند. به دلیل عایق‌بندی کف چاله‌ها در این روش، برخلاف سایر روش‌های دفع زباله منجر به مشکلاتی نظیر بوی بد و آلودگی خاک و آب‌های سطحی و زیر زمینی نمی‌شود.

در این روش به عوامل متعددی همچون انتخاب محل مناسب، جهت وزش باد، وضعیت توپوگرافی منطقه، شرایط جوی و محصور کردن منطقه باید توجه شود. همچنین برای دفع بهداشتی زباله‌ها مشارکت بالای مردم نیاز است تا از رها کردن زباله‌های خود در طبیعت خودداری کرده و آن‌ها را در خانه و از مبدا تفکیک کنند. چرا که تفکیک زباله‌ها باعث می‌شود تا بخش عمده‌ای از آن‌ها بازیافت شده و تنها بخش کمی دفع و امحا شود. درنتیجه آلودگی کمتری هم به همراه خواهد داشت و زباله‌های کمتری را می‌توان در خاک دفن کرد.

جالب است بدانید که بعضی از کشورها هم به جای دفن زباله در چاله‌ها، محفظه‌های ویژه‌ای را در زیر زمین می‌گذارند و زباله‌ها را در آن‌ها تخلیه می‌کنند. از این محفظه‌ها به دلیل مقاومت بالایی که دارند،‌ شیرابه یا آلودگی به آب‌های زیرزمینی و خاک‌ها نفوذ نمی‌کند. همچنین دارای سرپوش‌های سفالی هستند و روی آن‌ها خاک می‌ریزند. درنتیجه می‌توان دوباره روی سطح خاک گیاهان و درختان را کاشت. بعضی از این محفظه‌ها دارای سیستم‌های بازیافت هم بوده و از تجزیه زباله‌ها انرژی تولید می‌کنند.

همچنین برای دفع بهداشتی زباله‌ها باید به نوع زباله‌ها هم توجه شود. چرا که بعضی از زباله‌های بیمارستانی که عموما خطرناک بوده و ممکن است که باعث بیماری شوند را باید به کمک دستگاه شریدر، احتراق (سوزاندن زباله)، گندزدایی کردن، اتوکلاو، اشعه‌های ماکروویو، دفن زباله و پرتوافکنی می‌توان به صورت بهداشتی دفع و امحا کرد. درنتیجه نمی‌توان روش خاک کردن در اعماق را تنها روش بهداشتی دفع زباله‌ها دانست. چرا که هر زباله‌ای روش مخصوص به خودش را خواهد داشت.

روشهای بهداشتی دفع زباله مزایای زیادی دارد؛ به طور مثال از لحاظ اقتصادی به صرفه است، خطرات کمتری به همراه داشته و بهداشتی‌تر است.

کلام آخر

همه ما باید علاوه بر رعایت بهداشت فردی، به بهداشت محیط اطراف خود هم اهمیت دهیم. در غیر این صورت سلامتمان به خطر می‌افتد. یکی از موارد مهم در زمینه حفظ سلامت افراد جامعه، توجه به روشهای بهداشتی دفع زباله است. دفع زباله‌ها به روش‌های مختلفی نظیر انبار کردن، سوزاندن و روش‌های بهداشتی انجام می‌شود. دفع زباله به روش بهداشتی خطرات کمتری داشته و بهداشتی‌تر است.

منبع