1399/05/09

بازیافت زباله در کشورهای پیشرفته چگونه است؟

بازیافت زباله در کشورهای پیشرفته با جدیت و تلاش بیشتری انجام می‌شود. این روزها اکثر کشورهای دنیا به اهمیت بازیافت پی برده‌اند و برنامه‌های ویژه‌ای برای آن دارند ولی در بعضی کشورها، فرایند بازیافت با برنامه‌ریزی بهتری انجام می‌شود و نرخ بازیافت بالایی دارند. در واقع با به کار بردن شیوه‌های صحیح و فرهنگ‌سازی، توانسته‌اند حجم زیادی از زباله‌های تولیدی را دوباره به چرخه استفاده برگردانند.  در ادامه همراه باشید تا درباره بازیافت زباله در کشورهای پیشرفته به شما توضیح دهیم.

بازیافت در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و بیشتر از همیشه به آن توجه می‌شود ولی شاید باور این مطلب برایتان سخت باشد که سابقه بازیافت، به دوران باستان برمی‌گردد. پیشینیان ما، ابزار و وسایل خود را به شکل‌های مختلفی، مجددا استفاده می‌کردند. این مسئله به خاطر کمبود ابزار و وسایل و کند بودن سرعت تولید و ساخت بوده است. اما بازیافت به شیوه مدرن از سال ۱۰۳۱ آغاز شده است.

تاریخچه بازیافت زباله در جهان

اولین سابقه بازیافت زباله در جهان به سال ۱۰۳۱ در ژاپن برمی‌گردد که مربوط به بازیافت کاغذ است. در ادامه مهم‌ترین رویدادهای بازیافتی دنیا که تاریخچه بازیافت را تشکیل می‌دهند، نام می‌بریم.

۱. در سال ۱۰۳۱، اولین نمونه بازیافت کاغذ در ژاپن ثبت شد. این کار به منظور حفظ مواد اولیه انجام گرفت.

۲. در سال ۱۶۹۰، در فیلادلفیا، کارخانه کاغذ Rittenhouse Mill، با استفاده از پارچه‌های قدیمی، لباس، کتان و… کاغذهای بازیافتی تولید کرد که از آن برای چاپ و انتشارات استفاده می‌شد.

۳. در سال ۱۷۷۶ در نیویورک، اولین بازیافت فلزات انجام شد. در واقع جنگ برای استقلال آمریکا از بریتانیا منجر به بازیافت فلزات شد.

۴. در سال ۱۸۱۳، در کارخانه Batley، وست یورک شایر، برای اولین بار ساخت پشم بازیافت شده از لباس‌های کهنه و قدیمی انجام شد. این صنعت سریعا رشد کرد و تا سال ۱۸۶۰، شرکت Batley سالانه بیش از ۷ هزار تن پشم بازیافتی تولید می‌کرد.

۵. در سال ۱۸۹۷ در نیویورک، اولین مرکز بازیافت مواد، ساخته شد. در اینجا اشیای دور انداخته شده، دسته‌بندی می‌شدند و موادی مثل فلز، کاغذ، پارچه و… دوباره برای استفاده مجدد آماده می‌شدند.

۶. در سال ۱۹۰۴ در شیکاگو، اولین کارخانه بازیافت قوطی آلومینیومی تاسیس شد.

۷. در زمان جنگ جهانی اول و دوم، کمبود منابع باعث می‌شد که روش‌های خلاقانه‌ای برای بازیافت و استفاده مجدد از مواد، ابداع شود. در آن زمان از مردم خواسته می‌شد برای دور انداختن زباله‌ها و اشیای بی‌استفاده دقت بیشتری داشته باشند. مثلا از مردم خواسته شده بود تا روغن اضافی آشپزی را به مراکزی تحویل بدهند که از آن سوخت مخصوصی برای مواد منفجره تهیه می‌شد.

۸. در سال ۱۹۷۷ در یورک شایر جنوبی، اولین بانک بطری بریتانیا ایجاد شد. در تاریخ ۶ ژوئن سال ۱۹۷۷، استنلی ریس، اولین بطری خالی را داخل اولین بانک بازیافت بطری این کشور انداخت. از آن زمان به بعد در کل کشور، مردم بطری‌های خالی را در محفظه‌های مخصوص برای بازیافت قرار می‌دادند.

۹. در سال ۱۹۸۳ در کانادا، سیستم بازیافت جعبه آبی آغاز شد. در این سیستم از مردم خواسته شده بود تا زباله‌هایی مثل شیشه، پلاستیک و فلز را در جعبه‌های مخصوصی بگذارند تا تفکیک آن‌ها راحت‌تر شود. این سیستم به مرور پیشرفت کرد و هنوز هم در سراسر دنیا برای تفکیک زباله مورد استفاده قرار دارد.

۱۰. در سال ۱۹۹۱ در سوئیس، اولین برنامه بازیافت لوازم الکترونیکی اجرا شد. برای این منظور سیستم بازیافتی به نام Swico شکل گرفت که بدون هزینه، لوازم الکترونیکی را از یخچال‌های قدیمی گرفته تا وسایل جدید بازیافت می‌کرد.

۱۱. در سال ۲۰۰۳ در اتحادیه اروپا راهنمای WEEE برای بازیافت لوازم الکترونیکی تصویب شد. این راهنما، اهدافی برای اعضای اتحادیه اروپا در نظر می‌گیرد که نرخ بازیافت وسایل الکترونیکی را بهبود می‌بخشد.

۱۲. در سال ۲۰۰۶ در آمریکا، شرکت Dell، برنامه رایگانی برای بازیافت محصولاتش اجرا کرد. این شرکت تولیدکننده محصولات کامپیوتری، اولین شرکتی بود که خدمات بازیافت رایگان محصولاتش را ارائه داد. از آن زمان به بعد شرکت‌های دیگری مثل سونی و اپل هم این خدمات را ارائه داده‌اند.

به این ترتیب، بازیافت کم کم در سراسر دنیا شناخته شد و مورد توجه قرار گرفت. کشورهای دنیا به خصوص کشورهای پیشرفته هر روز دنبال طرح‌های خلاقانه و جدیدتری برای بازیافت هستند و تلاش می‌کنند تا بخش زیادی از زباله‌های تولیدی را به چرخه مصرف برگردانند.

کشورهای پیشرفته چگونه زباله‌های خود را بازیافت می‌کنند؟

بازیافت زباله در کشورهای پیشرفته با جدیت دنبال می‌شود و هر بار طرح‌های جدید و خلاقانه‌ای برای ان ارائه می‌شود. اما مهم‌ترین مسئله‌ای که باعث شده بازیافت در کشورهای پیشرفته با موفقیت بیشتری انجام شود، آموزش و فرهنگ‌سازی است. مردم این کشورها، تفکیک زباله را یکی از مهم‌ترین وظایف خود می‌دانند. از تلاش کشورهای پیشرفته برای بازیافت می‌توانیم درس‌های مختلفی بگیریم. در ادامه به چند مورد از تلاش‌های این کشورها اشاره می‌کنیم:

سوئد: از زباله تا انرژی

سوئد یکی از کشورهای اسکاندیناوی است که فرهنگ بی‌نظیری در حفاظت از محیط زیست دارد و از این رو یکی از کشورهای پیشرفته در بازیافت زباله است. مهم‌ترین اقدام سوئد، آموزش شهروندان و تشویق آنها به تفکیک زباله است. مردم زباله‌ها را دسته‌بندی می‌کنند و به مراکز بازیافت منتقل می‌شود. زباله‌هایی که قابلیت بازیافت نداشته باشند، در کارخانه‌های ویژه‌ای به انرژی تبدیل می‌شود. برق ۲۵۰ هزار خانه در این کشور از همین راه تامین می‌شود.

ژاپن: تلاش برای رساندن زباله به صفر

ژاپن هم یکی از کشورهایی است که بازیافت را با جدیت دنبال می‌کند. اهالی این کشور با آموزش و فرهنگ‌سازی، تمامی زباله تولیدی خود را تفکیک می‌کنند و در سیستم‌های کاملا هوشمند، به مراکز بازیافت می‌رسانند. یکی از نمونه‌های موفق، شهر Kamikatsu است که در منطقه کوهستانی واقع شده و به سختی به سیستم‌های موجود در شهرهای بزرگ دسترسی دارد. به همین دلیل خود خانواده‌ها، زباله‌ها را در ۳۴ دسته مختلف، تفکیک می‌کنند و به مراکز بازیافت می‌فرستند. هدف این شهر رسیدن به نرخ بازیافت ۱۰۰ درصدی زباله است و الان به رکورد ۹۰ درصد رسیده است. ژاپن نرخ بالایی در بازیافت فلزات دارد. نمونه جالب آن، مدال‌های المپیک توکیو است که از فلزات بازیافتی تهیه شده است.

هلند: استفاده مجدد و پایداری

هلند کشوری پیشرو در زمینه بازیافت به خصوص در صنعت ساخت و ساز است. بهترین مثال بازیافت مواد در ساخت و ساز، ساخت دو قسمت از یک مسیر دوچرخه سواری در سال ۲۰۱۸ است که تماما از پلاستیک بازیافتی در شهرهای Zwolle  و Giethoorn  ساخته شده است. استفاده از پلاستیک برای ساخت جاده در سایر نقاط دنیا هم انجام شده ولی در هلند اولین بار تماما از پلاستیک انجام شده است.

کانادا: بازیافت تایر و ته سیگار

این کشور نرخ بالایی در بازیافت زباله در دنیا ندارد ولی فرهنگ بازیافت و استفاده مجدد از وسایل به جای دور انداختن آنها، عمیقا در شهروندان این کشور شکل گرفته است. کانادا در بازیافت تایر شهرت دارد و از آن همراه با آسفالت، برای ساخت جاده‌ها و سطح زمین‌های بازی استفاده می‌کند. همچنین سطل‌های مخصوصی برای جمع‌آوری و بازیافت ته سیگار در کانادا وجود دارد چون ته سیگار یکی از آلوده‌ترین زباله‌های دنیا است.

ولز: یک داستان موفق

ولز در عرض ۲۰ سال نرخ بازیافت زباله‌های خانگی را از ۵ درصد به بیش از ۵۰ درصد رسانده است. هدف نهایی آنها این است که تا سال ۲۰۵۰، زباله‌های تولیدی و وارد شده به کوره‌های زباله سوزی را به صفر برسانند. اقداماتی که انجام داده‌اند عبارت است تشویق به استفاده کمتر از مواد یک بار مصرف، الزام به تفکیک زباله در منزل و داشتن فناوری پیشرفته برای بازیافت موادی که در بسیاری از نقاط دنیا قابل بازیافت نیستند.

کدام کشورها بیشترین نرخ بازیافت زباله را در جهان دارند؟

بازیافت زباله در کشورهای پیشرفته دنیا یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت است و تلاش‌های زیادی برای آموزش و فرهنگ‌سازی ان انجام می‌شود. تلاش‌های متعدد و ارائه طرح‌های خلاقانه باعث شده که بسیاری از کشورهای دنیا، نرخ‌های بالایی در زمینه بازیافت زباله داشته باشند. یعنی از میزان زباله تولیدی، بخش زیادی از آن را به شکل‌های مختلف دوباره به چرخه استفاده برمی‌گردانند. در ادامه، کشورهایی که بیشتری نرخ بازیافت زباله را دارند معرفی می‌کنیم.

۱. آلمان

از سال ۲۰۱۶، آلمان بالاترین نرخ بازیافت زباله را در اختیار دارد. این نرخ از ۳ درصد در سال ۱۹۹۱ به ۵۶/۱ درصد رسیده است.

۲. اتریش

شناخته‌شده‌ترین مجموعه بازیافت اتریش، شرکت Altstoff Recycling Austria است که از سال ۱۹۹۳ فعالیت می‌کند. غیر از بازیافت، تلاش‌های فراوانی در اتریش برای آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه بازیافت انجام شده است.

۳. کره جنوبی

تنها کشور غیر اروپایی که در فهرست پنج کشور برتر در زمینه بازیافت قرار دارد، کره جنوبی است. در این کشور بخش زیادی از فرایند بازیافت توسط شرکت‌های خصوصی انجام می‌شود. در کره جنوبی استفاده از محصولاتی مثل لیوان‌های یکبار مصرف کاهش پیدا کرده است و قرار است تا سال ۲۰۲۷، کاملا به صفر برسد.

۴. ولز

ولز کوچک‌ترین کشور این فهرست است ولی نرخ بالایی در زمینه بازیافت زباله دارد. در ولز مثل سایر بخش‌های بریتانیا، بازیافت توسط مجموعه‌های محلی انجام می‌شود. قوانین بازیافت نیز هم برای مردم و هم برای کسب‌وکارها، در سراسر کشور با جدیت اجرا می‌شود. این کشور در سال ۲۰۱۰ برنامه‌ریزی کرد که تا سال ۲۰۲۵، نرخ بازیافت را به ۷۰ درصد برساند.

۵. سوئیس

یکی از اقدامات کلیدی که باعث کاهش تولید زباله و افزایش بازیافت در سوئیس شده، قانون پرداخت هزینه بابت زباله تولیدی است. طبق این قانون، هر خانوار یا کسب‌وکاری که زباله غیرقابل ‌بازیافت تولید کند بابت آن هزینه‌ای باید بپردازد. همچنین برای زباله‌هایی که در خاک‌ چال‌ها دفن بشوند، مالیاتی جداگانه در نظر گرفته شده است.

درنهایت

بازیافت زباله در کشورهای پیشرفته با اقدامات خلاقانه و تشویق مردم، روزبه‌روز بیشتر از قبل انجام می‌شود. بسیاری از کشورها در نظر دارند که در سال‌های آتی هم تولید زباله را کاهش دهند و هم نرخ بازیافت خود را بالاتر ببرند. ما هم با اهمیت دادن به تفکیک زباله و بازیافت، می‌توانیم در جهت بهبود سیستم بازیافت در کشورمان، تلاش کنیم.

منبع