1399/05/15

آپ سایکلینگ (Upcycling) یا استفاده مجدد از زباله چیست و چه مزایایی دارد؟

دنیای امروزی در جهت کاهش مصرف‌گرایی و استفاده دوباره از مواد و محصولات حرکت می‌کند. مردم دنیا به اهمیت مواد خام و منابع طبیعی پی برده‌اند و تلاش می‌کنند تا جایی که ممکن است، استفاده از این منابع را به حداقل برسانند. آپ سایکلینگ یا استفاده مجدد از زباله، یکی از روش‌هایی است که باعث حفظ منابع طبیعی و کاهش مصرف‌گرایی می‌شود. این روزها اکثر مردم دنیا از اهمیت بازیافت و استفاده مجدد از وسایل قدیمی اطلاع پیدا کرده‌اند. در مورد تفکیک و بازیافت زباله زیاد شنیده‌ایم ولی شاید تابه‌حال در مورد آپ سایکلینگ یا استفاده مجدد نشنیده باشید. در ادامه همراه باشید تا درباره این مورد بیشتر به شما بگوییم.

تعریف استفاده مجدد از زباله یا آپ سایکلینگ

آپ سایکلینگ که با عنوان «استفاده مجدد و خلاقانه» هم شناخته می‌شود، فرایند تبدیل محصولات فرعی، مواد دور ریختنی و بی‌استفاده یا وسایل قدیمی به وسایل و ابزارهای جدید است که ارزش آن‌ها را دوچندان می‌کند مثلا به آن ارزش هنری می‌بخشد یا از نظر زیست‌محیطی آن را ارزشمندتر می‌کند.

آپ سایلکلینگ به مجموعه همه فرایندها و فعالیت‌هایی گفته می‌شود که محصولات قدیمی را به محصولاتی تغییر یافته تبدیل می‌کند و زندگی دوباره‌ای به آن‌ها می‌دهد و آن‌ها را به چرخه استفاده برمی‌گرداند. در واقع آن‌ها را به محصولات جدیدی تبدیل می‌کند که حتی ممکن است کاربری قبلی را هم نداشته باشند. به‌طورکلی آپ سایکلینگ یعنی تغییر کاربری وسایل کهنه و قدیمی که دیگر نیازی به آن‌ها نداریم به شیوه‌ای خلاقانه.

نمونه‌هایی از آپ سایکلینگ

۱. آپ سایکلینگ در مد

فرایند تولید پارچه‌ها بسیار پیچیده است و به مقدار زیادی انرژی، آب، مواد شیمیایی و سایر منابع نیاز دارد. در مجموع بسیار آلوده‌کننده است و زنجیره تامین آن هم اخلاقی نیست. از این رو، آپ سایکلینگ به عنوان یک راه‌حل برای کاهش تولید منسوجات، مورد توجه قرار گرفته است. از پارچه‌های لباس‌های قدیمی می‌توان برای تولید محصولات جدید استفاده کرد.

۲. آپ سایکلینگ در وسایل منزل

یکی از کارهایی که شاید خود ما بدون اطلاع از اسم آن، انجام می‌دهیم، استفاده مجدد از وسایل منزل است. مثلا کمدهای قدیمی و خرابی که با رنگ زدن و تعمیر کردن می‌تواند دوباره به عنوان کمد یا حتی وسیله دیگری مورد استفاده قرار بگیرند.

مزایای استفاده مجدد از زباله و تاثیر آن بر محیط زیست

آپ سایکلینگ درست مانند بازیافت، مزایای متعددی برای حفظ محیط زیست، حفظ منابع طبیعی و کاهش زباله دارد. در ادامه به مهم‌ترین مزایای آن اشاره می‌کنیم:

۱. نجات زباله‌ها از منتقل شدن به خاک‌چال‌ها

این روزها برندهای زیادی، از محصولات  قدیمی، محصولاتی جدید و البته جذاب تولید می‌کنند. در واقع آن‌ها بسیاری از محصولات کهنه و قدیمی را که در مسیر انباشته شدن در خاک‌چال‌ها بودند، نجات می‌دهند.

۲. کاهش حجم و وسعت خاک‌چال‌ها

خاک‌چال‌ها یعنی جاهایی که زباله در آن‌ها انباشته و دفع می‌شود که منبع اصلی آلودگی هوا و خاک و آب به شمار می‌روند. بعضی از زباله‌ها حاوی مواد شیمیایی خطرناکی هستند که خاک را آلوده می‌کنند. همچنین اگر این مواد به آب‌های زیرزمینی راه پیدا کنند، باعث آلودگی آب هم می‌شوند. هر چقدر که تعداد و وسعت آن‌ها کمتر باشد، محیط زیست سالم‌تری خواهیم داشت. وقتی از وسایل قدیمی دوباره استفاده کنیم، میزان زباله‌ای که به خاک‌چال‌ها منتهی می‌شود، بسیار کاهش پیدا می‌کند.

۳. کاهش استفاده از منابع طبیعی و حفظ محیط زیست

استفاده مجدد از منابعی که قبلا هم در دسترس ما بودند، به این معنا است که به مواد خام جدید نیاز نداریم. جالب است بدانید که برای تولید نخ مورد نیاز برای تهیه فقط یک تی‌شرت، به ۲۷۰۰ لیتر آب نیاز است.

۴. تقدیر از کارهای هنری و صنایع دستی

پشت هر وسیله آپ سایکل شده، یک فرد خلاق است که مهارت‌‌های فراوانی در تبدیل اشیای بلااستفاده به اشیای جدید و زیبا دارد. با استفاده از این وسایل جدید، به نحوی از خلاقیت و مهارت‌های این افراد خلاق، قدردانی می‌کنید.

۵. حمایت از صنایع روستایی و بومی

بسیاری از کسب‌کارهای کوچک بومی و روستایی بر مبنای آپ سایکلینگ کار می‌کنند. خرید این محصولات، به کسب‌وکار آن‌ها رونق می‌دهد.

۶. کاهش هزینه تولید

تولید محصولات تازه از مواد خام و طبیعی علاوه بر اینکه زمان، انرژی و آب زیاد مصرف می‌کند و برای محیط زیست از جنبه‌های مختلف ضرر دارد، هزینه‌های بسیار بالایی هم دارد. با آپ سیایکلینگ بخش زیادی از هزینه تولید محصولات جدید، کاهش پیدا می‌کند.

۷. خرید محصولات خاص و منحصربه‌فرد

بسیاری از محصولات آپ سایکل شده، تک و منحصربه‌فرد هستند. هر کدام از آن‌ها با خلاقیت و ایده‌های نوی یک هنرمند یا فرد خلاق، جداگانه طراحی و ساخته می‌شوند و مثل تولیدی‌ها، از یک محصول به تعداد بی‌نهایت و شبیه به هم، تولید نمی‌شود.

۸. تشویق به خلاقیت و نوآوری

آیا تابه‌حال با خودتان فکر کرده‌اید که محصولات تولید شده در آپ سایکلینگ چرا ظاهری زیبا و منحصربه فرد دارند؟ به این دلیل که دنیایی از خلاقیت و ذوق هنری پشت تولید آن‌ها است. افزایش محبوبیت آپ سایکلینگ، نوعی تشویق به خلاقیت و نوآوری است و افراد زیادی را به انجام این کار و  به کار انداختن ذهن و دست، تشویق می‌کند.

مواد یا زباله‌های مورد کاربرد در آپ سایکلینگ

بعد از تفکیک زباله و ارسال آن‌ها برای مراکز بازیافت، باز هم با مواد و وسایل دورریختنی مواجه می‌شویم که نمی‌دانیم با آن‌ها چه کار کنیم. اگر در مورد آپ سایکلینگ کنجکاو شده‌اید، حتما برایتان سوال پیش آمده که چه موادی قابلیت آپ سایکلینگ دارند و چگونه؟ در ادامه چند نمونه از آن را مثال می‌زنیم.

کارتن و مقوا

کارتن و مقوا یکی از زباله‌هایی است که زیاد در منازل وجود دارد. البته کاملا قابل بازیافت است ولی امکان استفاده مجدد از آن‌ها هم وجود دارد. مثلا کارتن‌ها و جعبه‌ها را با پوشاندن روکشی از پارچه، می‌توانید به باکس‌هایی برای نگهداری وسایل تبدیل کنید.

شیشه

اگر اهل خوردن انواع نوشیدنی‌ها و مرباها و ترشی‌ها باشید حتما خانه شما پر از بطری‌های شیشه‌ای است. شیشه هم کاملا قابل بازیافت است ولی اگر به چند تا گلدان جدید نیاز دارید، به جای خریدن گلدان می‌توانید با رنگ آمیزی شیشه‌ها، از آن‌ها گلدان‌های جذابی تهیه کنید. قلک، گلدان، جامدادی، اشیای دکوری، ارگانایزر آشپزخانه و… از چیزهایی است که می‌توانید با این بطری‌ها و ظرف‌های شیشه‌ای بسازید.

پلاستیک

پلاستیک یکی از آسیب ‌زننده‌ترین محصولات دنیای ما است و باید تا جایی که می‌توانید، استفاده از آن را کاهش دهید. ولی اگر ظرف‌های پلاستیکی و کیسه‌های پلاستیکی در منزل دارید، غیر از بازیافت کردن، امکان استفاده مجدد از آن‌ها هم وجود دارد. مثلا ظرف‌های پلاستیکی بزرگ جای محصولات بهداشتی را می‌توانید به باکس‌هایی برای نگهداری وسایل تبدیل کنید.

فلزات و قوطی‌های آلومینیومی

این دسته از زباله‌ها بسیار انعطاف‌پذیر هستند و به راحتی می‌توانید برای پروژه‌های خلاقانه مختلفی از آن‌ها استفاده کنید. تبدیل قوطی‌ها به جامدادی رومیزی و گلدان یکی از نمونه‌های استفاده مجدد از آن‌ها است. همین قوطی‌ها می‌توانند ارگانایزرهای خوبی برای نگهداری وسایل ریز در انبار باشند.

چوب

اگر وسایل چوبی قدیمی دارید، آن‌ها را دور نیندازید. به جای جایگزین کردن آن‌ها، می‌توانید آن‌ها را تعمیر و رنگ آمیزی کنید و دوباره به کار ببرید. اگر برای استفاده، مناسب نیستند می‌توانید وسایل دیگری از آن‌ها بسازید. چوب از آن دسته موادی است که بسیار انعطاف‌پذیر است و امکان اجرای ایده‌های خلاقانه زیادی روی آن وجود دارد.

اگر خوب به دور و اطراف خود نگاه کنید و دید خلاقانه و هنری را چاشنی آن کنید، به راحتی می توانید با بسیاری مواد و وسایل مثلا کاغذها، پارچه و لباس‌های قدیمی، اشیای شکسته و حتی چوب‌ها و محصولات باغی مثلا میوه کاج، انواع و اقسام وسایل کاربردی و جدید را بسازید و به جای دور انداختن، دوباره از آن‌ها استفاده کنید.

تفاوت استفاده مجدد و بازیافت

بازیافت کردن فرایندی است که در آن انواع زباله‌های قابل بازیافت به مواد جدیدی که دوباره قابل استفاده باشند تبدیل می‌شوند. مثلا زباله‌های پلاستیکی را در نظر بگیرید. در بازیافت، این زباله‌ها ابتدا تفکیک می‌شوند و بعد در مراکز و کارخانه‌های مخصوص دوباره ذوب می‌شوند و از ماده اولیه تولید شده، محصولات کاملا جدیدی با تغییرات اساسی در محصولات قبلی تولید می‌شود. یک فرایند کاملا صنعتی که محصولات کاملا جدیدی تولید می‌کند.

برای کاهش زباله، یک توصیه قدیمی وجود دارد که شامل یک سلسله مراتب اصلی است که عبارت است از کاهش، استفاده مجدد و بازیافت. یعنی بازیافت در مرحله آخر قرار می‌گیرید.

استفاده مجدد، یک مرحله قبل از بازیافت است. در این مرحله، زباله‌ها به مراکز بازیافت راه پیدا نمی‌کنند و وارد سیستم مدیریت پسماند نمی‌شوند. در واقع آن را از چرخه «زباله بودن» خارج می‌کنید. در آپ سایکلینگ، وسایل دور ریختنی با تغییراتی که بنیادی نیستند، تغییر شکل و تغییر کاربری پیدا می‌کنند. شکسته و ذوب نمی‌شوند. بلکه با خلاقیت، به وسایل قابل استفاده دیگری تبدیل می‌شوند. معمولا تغییرات کم و محدودی روی آن‌ها انجام می‌شود.

در بازیافت، وقتی مواد با هم ترکیب می‌شوند، محصولات ثانویه معمولا کیفیت پایین‌تری نسبت به محصولات اولیه دارند ولی در آپ سایکلینگ یا استفاده مجدد از زباله، محصول ثانویه به خاطر خلاقیت و ذوق هنری به کار رفته در آن، ارزشمند و منحصربه‌فرد است.

کلام آخر

آپ سایکلینگ یا استفاده مجدد از زباله یک روش خلاقانه برای کم کردن زباله‌های وارد شده به چرخه مدیریت پسماند است. کاری که بسیاری از ما بدون اینکه از اسم آن اطلاع داشته باشیم انجام می‌دهیم و از وسایل قدیمی و دورانداختنی، با کمی تغییرات، دوباره استفاده می‌کنیم و از این طریق، نقش موثری در کاهش زباله داریم.

منبع