1399/05/20

بهترین روش های بازیافت زباله کدام است؟

یکی از مسائلی که به قدر کافی به آن پرداخته نشده است و می‌تواند مردم را ترغیب به جمع آوری زباله‌هایشان کند، موضوع بازیافت است. متاسفانه هنوز خیلی از ما به این باور نرسیده‌ایم که می‌شود زباله‌ها را به مواد قابل استفاده تبدیل کرد، شاید به این دلیل که فرهنگ‌سازی مناسبی در این زمینه صورت نگرفته است. برای اینکه درک بهتری از این موضوع داشته باشیم، بهتر است کمی به اهمیت و فایده‌های بازیافت بپردازیم و درباره روش های بازیافت زباله بیشتر بدانیم.

فواید بازیافت زباله به زبان ساده

بازیافت یعنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید همان کالا یا کالاهای دیگر؛ مثال ساده آن تولید کاغذ از کاغذهای باطله و غیرقابل استفاده است.

یکی از مهم‌ترین فواید بازیافت زباله، صرفه جویی در منابع طبیعی است. با وجود آن‌ که برای بازیافت مواد هم انرژی مصرف می‌شود اما این انرژی بسیار کمتر از تولید مستقیم بسیاری از مواد مورد نیاز است.

برای تولید آلومینیوم از آلومینیوم‌های بازیافت شده، تا ۹۰ درصد انرژی کمتری نسبت به تهیه آن‌ها از معادن مصرف می شود. فایده دیگر بازیافت، کاهش محل دفن زباله‌ها در سطح زمین است. بنابراین آشنایی با بهترین روش های بازیافت زباله می‌تواند به محیط زیست و حفظ آن کمک شایانی کند.

انواع روش های بازیافت زباله

در مناطق پرجمعیت که برای دفن هر تن زباله هزینه‌های گزافی پرداخت می‌شود، بازیافت زباله و آشنایی با انواع روش های بازیافت زباله می‌تواند مقادیر زیادی از بودجه‌‌های شهری را کم کند.

تجزیه و تحلیل اقتصادی نشان می‌دهد که بازیافت زباله و پسماند می ‌تواند درآمدی سه برابر درآمد حاصل از دفع دفن زباله و تقریبا شش برابر بسیاری از مشاغل را تولید کند.  تقریبا هر چیزی قابلیت بازیافت دارد، اما بازیافت برخی مواد مشخص رواج بیشتری دارند. به طورکلی بازیافت مواد را می توانیم به سه دسته تقسیم کنیم:

دسته اول: بازیافت زباله‌هایی که بدون هیچ گونه فرایندی و فقط با شستشو، ضدعفونی و رعایت مسایل بهداشتی قابل استفاده مجدد هستند، مانند بطری‌های شیشه‌ای سالم.

دسته دوم: بازیافت زباله‌هایی که پس از طی فرایندی به مواد جدید تبدیل می شوند. مثل شیشه خرده، فلزات، مواد پلاستیکی، کاغذ و …

دسته سوم: بازیافت مواد زاید ارگانیک مثل تبدیل مواد فسادپذیر به کود کمپوست و یا بازیافت انرژی، مثل تجزیه بی‌هوازی مواد زاید فسادپذیرو تولید گاز متان.

هر کدام از مواد پرکاربرد چگونه بازیافت می‌شوند؟

کاغذ: استفاده از کاغذ در کشورهای صنعتی همچنان رو به افزایش است و حدودا ۲۰ درصد کل زباله‌ها را تشکیل می‌دهد.

اگرچه از درختان به‌عنوان یک منبع تجدیدپذیر در تولید کاغذ استفاده می‌شود اما بسیاری از جنگل‌‌های قدیمی برای ایجاد فضای کاشت درختانی که مخصوص کاغذ هستند، از بین می‌روند.

این درخت‌ها به سرعت کاشته و برداشت می‌شوند و آب و انرژی زیادی را مصرف می کنند؛ اما بازیافت کاغذ می‌تواند میزان قابل‌ توجهی از مصرف آب و انرژی را کاهش دهد و در این حالت آلاینده‌‌های کمتری در محیط زیست منتشر خواهند شد.

شیشه: بازیافت شیشه به طور قابل توجهی باعث صرفه‌جویی در انرژی و هزینه‌‌ها می‌‌شود.

دو روش برای بازیافت شیشه وجود دارد؛ شیشه‌ها بر اساس رنگ از هم جدا می‌شوند (رنگ‌های شفاف، سبز و قهوه‌ای نباید باهم ترکیب شوند) سپس به تکه‌های کوچک خرد شده و با شستشوی آن‌ها چسب و مواد غذایی از شیشه‌ها جدا می‌شود.

سپس در کارخانه  شیشه‌سازی خرده شیشه‌ها به شیشه‌های مذاب در کوره ذوب شیشه اضافه شده و شیشه‌های جدید تولید می‌شوند.

فولاد: بازیافت فولاد قراضه از خودروها و ساختمان‌های قدیمی سابقه‌ای طولانی دارد اما بازیافت فولاد نسبتا آسان‌تر است.

ماشین آلات غول پیکر، اتومبیل‌های قراضه و نخاله‌‌های ساختمانی را تکه تکه می‌کنند. سپس فولاد کهنه ذوب شده و دوباره در قالب ورقه‌‌های بزرگ یا حلقه‌‌ای تصفیه می‌شود. از این مواد در صنعت برای تولید بدنه خودرو و یا مصالح ساختمانی استفاده می‌شود.

پلاستیک: همان‌قدر که پلاستیک‌ها هزینه تولید پایینی دارند، به دلیل داشتن زنجیره‌های مولکولی پیچیده برای محیط زیست تخریب کننده هستند.

پلاستیک بعد از بازیافت شکل جدیدی می‌گیرد و برحسب نوع و رنگ‌‌های مختلف طبقه‌‌بندی می‌شود. سپس آلاینده‌‌های آن جداسازی و بعد خرد و ذوب شده و به الیاف تبدیل می‌شود.

این مواد در پارچه‌‌های پشمی، مصالح ساختمانی با دوام، مبلمان و عایق پلاستیکی به کار می‌روند.

قوطی‌ها: قوطی‌های آلومینیومی موفقیت نسبی در بازیافت دارند و در زمان بازیافت، ۹۵ درصد از انرژی به کار رفته را ذخیره می کنند.

در هنگام بازیافت، قوطی‌‌ها خرد شده و برای جداسازی پوشش رنگی حرارت می بینند. سپس قطعات در یک کوره چرخان ذوب و مخلوط می‌شوند و بعد از فیلتر شدن، آلومینیوم مذاب به ورقه‌‌های مسطح آماده برای ساخت قوطی‌‌های جدید تبدیل می‌شود.

وسایل برقی: بازیافت محصولات الکترونیکی مثل قوطی‌ و پلاستیک چندان رایج نیست. جداسازی قطعات الکتریکی کار دشواری است و قراضه الکترونیکی قیمت چندانی ندارد.

در واقع، بازیافت این محصولات هزینه‌‌های زیادی دارد و همین طور حاوی انواع مواد سمی مثل جیوه و سرب است. با این حال، شرکت‌هایی وجود دارند که در بازیافت «زباله‌های الکترونیکی» تخصص دارند و با کم‌ترین خطر آن‌ها را برای استفاده مجدد بازیافت می‌کنند.

تفکیک زباله از مبدا چگونه است؟

همانطور که گفتیم با تولید کمتر زباله‌هایی که ​ از شیشه، کاغذ و پلاستیک تشکیل شده است می‌توانیم برای حفاظت از محیط‌ زیست قدم جدی برداریم اما واقعیت این است که در زندگی‌ امروزه، زباله و زباله‌سازی بخش جداناپذیری از زندگی روزمره است، بنابراین قدم دوم تولید زباله کمتر و تفکیک زباله‌ها در منزل است.

این کار نیاز به مهارت خاصی ندارد و به کمک تمام اعضای یک خانواده مسئول، به راحتی انجام می‌شود.

اولین قدم این است که همه زباله‌ها را در یک کیسه زباله یکسان نیندازیم و در منزل، حداقل دو کیسه زباله داشته باشیم؛ زباله‌های خشک و تر که دو نوع اصلی زباله است.

اغلب مواد خوراکی، شامل پسماند​ غذاها و میوه‌ها در دسته زباله‌های تر قرار می‌گیرد و بیشتر آنها نیز قابلیت تبدیل شدن به کودها و کمپوست‌ها را دارند.

اگرچه گفته می‌شود می‌توان این زباله‌ها را در زمین دفن و کمپوست تولید کرد، اما در واقع چنین کاری در زندگی‌های آپارتمان‌نشینی امروزی، نزدیک به محال است و همین که زباله تر را که جذب زمین می‌شود جدا از زباله‌های خشک قرار دهیم، کمک بسیار بزرگی به صنعت بازیافت کرده ایم.

اما زباله خشک، شامل انواع قوطی کنسروها و ظرف‌های فلزی،​ پلاستیکی، کاغذ و مقوا​ست که همه این مواد در صورت تفکیک شدن از زباله خشک می‌تواند دوباره جذب صنعت شود.

نکته بسیار مهمی که باید در تفکیک زباله به آن دقت کنیم، جداسازی زباله خطرناک از سایر زباله​‌های خشک و تر است. بسیاری از زباله‌های بیمارستانی و حتی پسماند انواع باتری‌های یکبار مصرف در صورت رعایت نکردن اصول ایمنی برای دفع آنها می‌تواند خطرات زیست‌محیطی جبران ‌ناپذیری به بار آورد. بنابراین آشنایی با بهترین روش های بازیافت زباله باید بخشی از آموزش‌های لازم برای همه باشد.