1399/05/04

کرونا و افزایش مخرب پسماندها

براساس آمارهای اعلام شده سالانه در جهان حدود ۲ میلیارد تن زباله صنعتی و شهری تولید می‌شود که ارزش بازار پسماندها از مرحله جمع آوری تا بازیافت، به ۵۰۰ میلیارد دلار می‌رسد و روزانه بیش از ۵.۳ میلیون تن زباله در جهان تولید می‌شود. براساس اعلام آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ سرانه تولید جهانی زباله در هر روز برابر با ۳۰۰ گرم است؛ این آمار و ارقام برای ایرانی‌ها به بیش از ۷۱۰ گرم و برای پایتخت‌نشینان ۷۹۰ گرم به عبارتی  ۲.۵ برابر متوسط جهانی است. متاسفانه با گسترش کرونا میزان پسماند تولیدی تنها در بیمارستان‌های تهران در اوایل اسفند که اوایل شیوع کرونا بود میزان پسماندهای دوران کرونا در بیمارستان‌ها به 80 تن رسیده بود و رفته رفته این میزان در فروردین ماه به حدود 110 تن رسیده است.

به گزارش ایسنا میزان پسماند بیمارستانی حاصل کرونا در سایر شهرهای تهران هم در اوایل اسفند حدود ۱۱ تن در روز بوده و این در حالی است که این میزان در فروردین 99 به ۲۰ تن در روز افزایش یافته است.

هر روز زباله‌های خطرناک فراوانی توسط صنعت داروسازی، صنایع شیمیایی و بخش انرژی و سوخت تولید می‌شود و از طرفی ظرفیت ذخیره‌سازی زباله‌های خطرناک در سایت‌های دفن زباله (از نظر فیزیکی و احتمال بروز حادثه) محدود است، در نتیجه جمع‌آوری و تصفیه پسماندهای خطرناک از جمله پسماندهای دوران کرونا اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

مدیریت پسماند یکی از مهم‌ترین اقدامات بهداشتی برای جلوگیری از انتقال امراض و بیماری‌ها است، بنابراین تداوم در ارائه سرویس‌های مدیریت پسماند نه تنها برای زباله‌های شهری بلکه در مورد زباله‌های خطرناک صنعتی و زباله‌های پزشکی هم اهمیت زیادی دارد.

کرونا چگونه باعث افزایش پسماندها و زباله‌ها شده است؟

سینرجیک در اکولوژی به معنی این است که نتیجه تجمیع دو فاکتور با دو فاکتور دیگر چهار نمی‌شود بلکه دو تخریب و دو رفتار نامناسب با محیط زیست می‌تواند اثرات بسیار بزرگی را درپی داشته باشد. تغییر منبع غذایی و استفاده بیش از حد از حیات وحش بدون مطالعه و در نظر گرفتن اثرات آن می‌تواند موجب بروز انواع مشکلات از جمله انتقال ویروس کرونا از حیوان به انسان ‌شود.

اولین عفونت شناخته شده انسانی ناشی از ویروس کویید ١۹در اوایل دسامبر ۲۰۱۹ ثبت شد. این ویروس برای نخستین بار در اواسط دسامبر سال ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین شیوع یافت و سپس ویروس کرونای جدید در همه استان‌های چین شیوع پیدا کرد.

از طرفی تولید پسماند یکی از معضلاتی است که امروزه جوامع بشری با آن مواجه هستند و اگر به درستی و طبق استانداردها مدیریت نشود، تبدیل به بحرانی بزرگ‌تر از ویروس کرونا (کووید-19) می‌شود.

با شیوع این ویروس، معضل پسماندهای دوران کرونا موضوع بسیار مهمی است زیرا اگر تفکیک زباله‌ از مبدا (جداسازی زباله‌ تر و خشک از یکدیگر) در این دوران با رعایت اصول ایمنی و بهداشتی قابل انجام و مدیریت نباشد، رفع مشکلات پساکرونا بسیار چالش برانگیرتر و غیرممکن خواهد بود.

آیا زباله‌های بیمارستانی و زباله‌های متعلق به افراد مبتلا به ویروس کرونا خطرناک است؟

با افزایش بیماران مبتلا به کورونا، زباله‌های آلوده به مایعات بدن یا سایر مواد عفونی، نگرانی‌های زیادی را برای بیمارستان‌ها ایجاد کرده است.

زمانی که ویروس کرونای جدید در ووهان چین برای اولین بار شناخته شد، مقامات چینی به‌ جای ساختن بیمارستان‌های جدید اقدام به ساختن «پایگاه‌های دفن زباله‌های پزشکی» کرده و 46 تاسیسات سیار برای تصفیه زباله‌ها در شهر مستقر کردند.

در زمان اوج شیوع بیماری میزان تولید زباله‌های پزشکی در بیمارستان‌ها 6 برابر نسبت به قبل از شروع بحران بیشتر شد و میزان تولید روزانه زباله‌های پزشکی به 240 تن، یعنی وزن یک نهنگ بالغ رسید.

نگرانی در مورد پسماندهای دوران کرونا فقط شامل مراکز درمانی و بیمارستان‌ها نمی‌شود. بسیاری از افرادی که دچار علایم خفیف کرونا هستند در خانه‌های خودشان مانده و درمان می‌شوند و کسانی که علایم عفونی در آنها دیده نمی‌شود ممکن است نسبت به زباله‌های عفونی که دفع کرده و بیرون می‌اندازند آگاهی نداشته باشند؛ این یعنی افراد ممکن است بدون این که خودشان بفهمند در حال تولید مقدار زیادی زباله‌های آلوده به ویروس باشند.

از آنجا که این ویروس می‌تواند تا مدت یک روز روی مقوا و حتی بیشتر روی سطوح فلزی و پلاستیکی بماند، شرایط کارگرانی که با این زباله‌ها سر و کار دارند را نگران کننده می‌کند.

چرا بی‌خطرسازی زباله‌ها و پسماندهای دوران کرونا اهمیت دارد؟

پسماندهای دوران کرونا به خودی خود خطرناک هستند، اما اگر زباله‌ها به جای جاری و رها شدن به درستی بسته‌بندی شوند و کارگران هنگام انجام این فرآیند خود را به تجهیزات محافظت کننده شخصی مخوصا دستکش مجهز کنند، دیگر خطر ابتلا به ویروس وجود نخواهد داشت.

رعایت فاصله اجتماعی مناسب در حین کار می‌تواند خطراتی که کارگران را تهدید می‌کند کاهش دهد. افرادی که به طور خاص با زباله‌های عفونی سروکار دارند باید از تجهیزات مناسبی مثل چکمه، پیش‌بند، لباس آُستین بلند، دستکش ضخیم، ماسک، عینک و سپر صورت استفاده کنند. این اقدامات تا امروز از جان بسیاری از کارگرانی که با پسماندهای دوران کرونا تماس دارند محافظت کرده است.

نکاتی برای دفع پسماندهای خانگی بیمار مبتلا به کرونا یا کووید ۱۹

کووید-19 ویروسی با ویژگی‌های خاص است. سرعت شیوع و ماندگاری بالای این ویروس دو عاملی است که موجب نگرانی می‌شود و به همین دلیل باید برای کاهش تبعات آن اقداماتی انجام شود.

در حال حاضر تعداد قابل توجهی از بیماران مبتلا به کرونا در خانه‌ها قرنطینه هستند و زباله‌های آلوده به این ویروس تولید می‌کنند.

برای دفع پسماندهای دوران کرونا در داخل منزل افراد باید این زباله‌ها را داخل یک کیسه پلاستیکی به صورتی که کاملا پوشیده شود بیندازند و سپس آن را در سطل زباله‌های دردار انداخته تا باعث انتقال ویروس کرونا نشود. اما با زباله‌های بیمار کرونایی در خانه چه کار کنیم؟

1. دستکش و ماسک فرد مبتلا به کرونا را مستقیم در هیچ سطلی نیاندازید.
2. قبل از انداختن دستکش و ماسک کرونایی در سطل آنها را داخل یک کیسه پلاستیکی در بسته قرار دهید.
3. بعد از بسته‌بندی پسماند، آن را با وایتکس ضدعفونی کنید.
4. روی کیسه‌های زباله برای ماموران شهرداری عنوان «زباله کرونایی» را به صورت کاملا خواندنی با ماژیک بنویسید.
5. پس از جابجایی کیسه زباله حتما دستانتان را خوب بشویید.
6. شهرداری بعضی از مناطق به کمک سامانه 137، پسماند کرونایی شما را تحویل می‌گیرند.