1399/05/12

تفکیک زباله از مبدا؛ بهترین روش بازیافت زباله

بازیافت زباله یکی از بهترین قدم‌هایی است که می‌توانیم برای حفظ محیط زیست و حفظ منابع طبیعی برداریم. با بازیافت زباله، نیاز به استفاده از مواد خام کمتر می‌شود و منابع طبیعی برای نسل آینده حفظ می‌شود. با تفکیک زباله در مبدا می‌توانیم فرایند بازیافت زباله را سرعت ببخشیم و فرهنگ بازیافت را به نسل آینده آموزش دهیم. اگر از دوستداران طبیعت و محیط زیست باشید، حتما می‌دانید که بازیافت اثرات مثبتی برای محیط دارد. افزایش حجم زباله، یکی از مشکلات اصلی دنیای امروز ما است و بازیافت یکی از بهترین راه حل‌های آن است. وقتی صحبت از بازیافت باشد، اولین چیزی که مطرح می‌شود، تفکیک زباله از مبدا است. با تفکیک زباله از مبدا زباله‌های قابل بازیافت را به مسیر درستی هدایت می‌کنید. اما بازیافت چیست و چرا باید به آن اهمیت بدهیم؟

بازیافت زباله چیست؟

بازیافت زباله فرایند تبدیل مواد دورریختنی و زباله به مواد و اشیای جدید است. اینکه یک ماده قابلیت بازیافت دارد یا نه، به ویژگی‌های آن ماده بستگی دارد و اینکه آیا می‌تواند دوباره ویژگی‌ها و شکل و شمایل ماده اولیه را پیدا کند یا نه. بازیافت، جایگزینی عالی برای شیوه‌های معمول دفع زباله مثلا سوزاندن زباله است و می‌تواند بخش زیادی از مواد قابل استفاده مجدد را حفظ کند. علاوه بر این، بازیافت باعث کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود و گازهای گلخانه‌ای مهم‌ترین عامل گرمایش جهانی و تغییر اقلیم هستند.

بازیافت کردن باعث می‌شود که مواد دور ریختنی ولی قابل استفاده، از بین نروند و  از آن‌ها به شکل دیگری استفاده شود و دوباره به چرخه استفاده برگردند. به همین دلیل است که بازیافت، نیاز به استفاده از مواد خام جدید را کاهش می‌دهد و در نتیجه‌ آن، میزان مصرف انرژی کاهش می‌یابد، آلودگی هوا که ناشی از زباله سوزی است کمتر می‌شود و آلودگی آب که ناشی از انباشتن زباله در خاک‌چال‌ها است، کاهش پیدا می‌کند.

بازیافت یکی از عناصر مهم شیوه‌های مدرن کاهش زباله است و سومین بخش از سلسله مراتب مدیریت پسماند محسوب می‌شود. این سلسله مراتب عبارت است از: کاهش، استفاده مجدد و بازیافت.

بازیافت زباله با جایگزین کردن مواد خام ورودی و دور کردن زباله از محیط زیست، با هدف پایداری زیست محیطی شکل گرفته است. چندین استاندارد ISO مرتبط با بازیافت وجود دارد از جمله ISO 15270:2008 برای زباله پلاستیکی و ISO 14001:2015 برای مدیریت زیست‌محیطی کنترل فعالیت‌های بازیافتی.

مواد قابل بازیافت شامل انواع شیشه، کاغذ، مقوا، فلزات، پلاستیک، تایر، منسوجات و پارچه، باتری‌ها و لوازم الکترونیکی است. تهیه کمپوست یا سایر روش‌های استفاده مجدد از زباله زیست تجزیه پذیر، مثلا زباله‌های مرتبط با مواد غذایی و ضایعات باغی، از دیگر انواع بازیافت است.

زباله‌های بازیافتی معمولا یا مستقیما از خانه‌ها به مراکز بازیافت منتقل می‌شوند یا اینکه از سطل‌های مخصوص تفکیک زباله به این مراکز ارسال می‌شوند. سپس، آن‌ها را تفکیک، تمیز و بازفرآوری می‌کنند. در نهایت به متریال‌های جدیدی تبدیل می‌شوند که برای تولید محصولات و اشیای دیگر قابل استفاده است.

با بازیافت کردن، مواد در واقع به اشیای دیگری از همان جنس تبدیل می‌شوند. مثلا کاغذهای اداری، دوباره برای تولید کاغذ یا مقوای اداری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بسیاری از مواد قابل بازیافت مثلا قوطی‌های آلومینیومی بارها و بارها قابلیت بازیافت دارند و دوباره از آن‌ها قوطی فلزی تهیه می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد بدون اینکه از خلوص و کیفیت آن کم شود. گاهی اوقات بازیافت کردن بعضی مواد، هزینه زیادی دارد و نسبت به زمانی که محصولی از مواد خام تهیه شود سخت‌تر است. در این صورت معمولا استفاده مجدد از آن‌ها، مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع استفاده مجدد، یک شیوه بازیافت است برای مواقعی که بازیافت کردن سخت و پرهزیه باشد.

انواع روش‌های بازیافت زباله

بازیافت عبارت است از تغییر یا استفاده مجدد از محصولات و مواد و اشیایی که معمولا به عنوان زباله در نظر گرفته می‌شوند و آن‌ها را دور می‌اندازیم. حتی وقتی از یک شیشه مربا به عنوان جایی برای نگهداری حبوبات استفاده می‌کنید و آن را دور نمی‌اندازید، در حال بازیافت هستید. بازیافت به سه روش انجام می‌شود.

در بازیافت نوع اول، اشیا و محصولات، تغییر شکل پیدا نمی‌کنند و به همان صورت و حتی با همان کاربری، مجددا مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بازیافت نوع دوم، محصولات و مواد دور ریختنی بدون اینکه وارد فرایند بازیافت صنعتی شوند، دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرند. ممکن است تغییرات اندکی روی آن‌ها انجام شود و کاربری آن‌ها هم تغییر کند. آپ سایکلینگ یک نمونه از این نوع بازیافت است. در بازیافت نوع سوم، مواد دور ریختنی وارد چرخه بازیافت می‌شوند، روی آن‌ها تغییرات زیادی از جمله تغییرات شیمیایی و فیزیکی ایجاد می‌شود و محصولات جدیدی از آن‌ها تولید می‌شود که قابل استفاده است. کاربری، شکل ظاهری و ماهیت آن‌ها به کلی تغییر می‌کند.

نمونه‌هایی از انواع بازیافت

راحت‌ترین راه برای درک تفاوت انواع روش‌های بازیافت، بررسی چند مثال از هر کدام است:

بازیافت نوع اول

در این روش، مواد دورریختنی تغییر پیدا نمی‌کنند و به همان شکل دوباره استفاده می‌شوند. مثلا استفاده از وسایل دست دوم، بخشیدن اشیا و وسایل به دوستان و خیریه‌ها یا فروختن در مزایده و…

بازیافت نوع دوم

در بازیافت نوع دوم، اشیا و وسایل دورریختنی تغییرات اندکی دارند بدون اینکه فرایند شیمیایی روی آن‌ها انجام شود. مثلا وقتی یک ظرف پلاستیکی را با تغییراتی کوچک مثلا بریدن بدنه اصلی و چسباندن پارچه، به یک باکس برای نگهداری وسایل تبدیل می‌کنید. این روش بازیافت، آپ سایکلینگ (استفاده مجدد) هم نامیده می‌شود.

بازیافت نوع سوم

در این شیوه از بازیافت، اشیا و وسایل دورریختنی از فرایند صنعتی و شیمیایی بازیافت می‌شوند. مثلا اشیای پلاستیکی دوباره ذوب می‌شوند و از آن‌ها محصولاتی کاملا جدید ساخته می‌شود. برای این نوع بازیافت، ابتدا باید تفکیک زباله در مبدا انجام دهید. زباله‌های تفکیک شده به مراکز بازیافت منتقل می‌شوند و متناسب با نوع هر زباله، اقدامات لازم برای بازیافت آن‌ها انجام می‌شود.

تفکیک زباله از مبدا چگونه است و چه تفاوتی با دیگر روش‌ها دارد؟

تفکیک زباله فرایندی است که در آن، زباله و مواد دور ریختنی در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. تفکیک زباله ممکن است به شکل دستی در خانه انجام شود و زباله‌های تفکیک شده به سطل‌های مخصوص بازیافت منتقل شود یا اینکه به شکل اتوماتیک در سیستم‌های مدیریت پسماند و مراکز بازیافت زباله صورت بگیرد. تفکیک زباله از مبدا با دست، اولین روش مورد استفاده از تاریخچه تفکیک زباله است.

اولین مرحله تفکیک زباله، جدا کردن زباله تر و خشک است. زباله خشک شامل چوب و محصولات مرتبط، فلزات و شیشه است. زباله تر که معمولا زباله ارگانیک هم نامیده می‌شود، از انواع زباله است که معمولا حاصل تهیه غذا و باقی مانده مواد غذایی است و معمولا وزن زیادی هم به خاطر رطوبت دارد.

روش انجام تفکیک زباله در مبدا

برای تفکیک زباله باید آن‌ها را در دسته‌بندی‌های زیر تقسیم‌بندی کنید. البته این دسته‌بندی‌ها و سطل‌هایی که برای آن در نظر گرفته شده به مرکز بازیافتی که با آن همکاری می‌کنید بستگی دارد. ولی در مجموع در تفکیک زباله، باید این دسته‌بندی مورد توجه قرار بگیرد:

۱. کاغذ

۲. مقوا

۳. شیشه

۴. پلاستیک

۵. پارچه

۶. چوب و چرم و پلاستیک

۷. ضایعات فلزات

۸. کمپوست (زباله‌های آلی)

۹. زباله‌های خاص و خطرناک

زباله‌های ارگانیک را هم می‌توانید برای دفع، تفکیک کنید که شامل غذای باقیمانده است. اما هر گونه زباله با انواع گوشت باید جداگانه دفع شود تا مانع از انتشار باکتری شود. بعضی از مواد غذایی باقیمانده را می‌توانید به مزرعه داران محلی بسپارید تا برای تغذیه حیوانات مورد استفاده قرار بگیرد.

پوست میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند در تهیه کمپوست مورد استفاده قرار بگیرند. حتی گل‌های خشک، چوب پنبه، دانه قهوه، چای، میوه‌های خراب، تی بگ‌ها، پوست تخم مرغ و پوست انواع مغزها هم در این دسته قرار می‌گیرد.

آیا تفکیک زباله از مبدا، بهترین روش بازیافت زباله است؟

تفکیک زباله در واقع اولین قدم در مراحل بازیافت است. این روزها در بسیاری از کشورهای دنیا، آموزش‌های تفکیک زباله از همان کودکی و در مدارس به بچه‌ها داده می‌شود. در نزدیکی اکثر خانه‌ها، چندین سطل زباله مخصوص تفکیک قرار می‌گیرد که هر کدام رنگ متفاوتی دارند و هر رنگ مخصوص نوع خاصی از زباله است. تفکیک زباله طبق دستورالعمل‌هایی که توسط سیستم‌های مدیریت پسماند ارائه می‌شود، از خانه‌ها انجام می‌شود.

برای بازیافت زباله، اولین قدم این است که زباله‌ها در دسته‌بندی‌های جداگانه قرار بگیرند و با توجه به ماهیتشان، فرایند بازیافت مناسب روی آن‌ها صورت بگیرد. در واقع تفکیک زباله، اولین مرحله بازیافت است. حال اگر تفکیک زباله در مبدا صورت بگیرد، کار بازیافت، زودتر و سریع‌تر پیش می‌رود. البته در بعضی از مراکز بازیافت هم کار تفکیک انجام می‌شود. این کار ممکن است به شکل دستی و توسط نیروی انسانی یا به شکل ماشینی و اتوماتیک انجام شود. در هر صورت، تفکیک مرحله‌ای است که باید قبل از بازیافت انجام شود.

کلام آخر

وقتی زباله را در مبدا تفکیک کنید، مطمئن خواهید شد که به خاک‌چال‌ها راه پیدا نمی‌کنند. آن‌ها را به مراکز بازیافت تحویل می‌دهید و اطمینان حاصل می‌کنید که وارد چرخه بازیافت می‌شوند. تفکیک زباله در مبدا بهترین روش برای آموزش به کودکان و نسل بعدی است تا فرهنگ بازیافت را جدی بگیرند و برای آن تلاش کنند.

منبع