1399/05/16

بدترین کشورها در بازیافت زباله را بشناسید

بازیافت زباله یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کشورهای مختلف دنیا است. زباله را طلای کثیف می‌نامند چون استفاده مجدد از آن، فواید بی‌شماری برای بشر دارد. کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا نرخ بازیافت زباله را افزایش دهند و از این منبع ارزشمند به بهترین شکل استفاده کنند. اما برخی کشورها یا تلاشی نمی‌کنند یا تلاش‌های آنها بی‌نتیجه مانده است و نرخ پایینی در بازیافت زباله دارند در نتیجه برخی کشورها با بدترین مدیریت زباله در میان بدترین کشورها در بازیافت زباله قرار گرفته‌اند.

بازیافت زباله یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که دولت‌ها و کشورها برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند. بازیافت کردن فواید زیادی دارد که کوچک‌ترین آن، فواید اقتصادی برای کشورها است. برخی کشورها عملکرد فوق‌العاده‌ای در بازیافت دارند و نرخ بازیافت آنها بالا است. یعنی بیشتر زباله تولید شده را به چرخه استفاده برمی‌گردانند. در این کشورها با فرهنگ سازی و آموزش صحیح، بازیافت کردن به یک وظیفه مهم و همگانی تبدیل شده و تفکیک زباله از خانه‌ها و مدارس و ادارات شروع می‌شود. ولی در بعضی از کشورها، نرخ بازیافت زباله بسیار پایین است. بخش زیادی از زباله تولیدی آنها یا به خاک‌چال‌ها منتقل می‌شود و آب و هوا را آلوده می‌کند، یا وارد طبیعت می‌شود یا سوزانده می‌شود.

چرا بازیافت زباله اهمیت دارد؟

در سال‌های اخیر کشورها توجه زیادی به مدیریت زباله و مدیریت بازیافت نشان داده‌اند. این نه تنها به خاطر منافع مادی بلکه برای حفظ منابع و محیط زیست است. در ادامه اهمیت بازیافت را اشاره می کنیم.

۱. بازیافت زباله برای حفظ منابع طبیعی

منابع طبیعی دنیا، محدود هستند و برخی از آنها کاملا رو به اتمام‌اند. بازیافت کاغذ و چوب، جنگل‌ها و درخت‌ها را حفظ می‌کند. بله می‌توانیم درختان جدیدی بکاریم ولی جنگل‌های بارانی بکر و جنگل‌های قدیمی و باستانی را وقتی از دست بدهیم به این زودی‌ها نمی‌توانیم جایگزین کنیم.

بازیافت کردن پلاستیک، باعث می‌شود که هر روز پلاستیک کمتری در دنیا تولید شود که خبر خوبی برای طبیعت است. بازیافت فلزات به این معنا است که نیاز کمی به برداشت از معادن وجود دارد؛ برداشت‌هایی که معمولا پرهزینه، پرخطر هستند و منابع طبیعی را به صفر می‌رسانند. بازیافت شیشه، نیاز به استفاده از مواد خام مثلا شن را کاهش می‌دهد.

۲. بازیافت برای حفظ اکوسیستم و حیات وحش

بازیافت زباله، نیاز به پرورش و استخراج مواد خام از زمین را کاهش می‌دهد. این فعالیت‌ها برای طبیعت بسیار مضر است. از وسعت جنگل‌ها کاسته می‌شود، رودخانه‌ها منحرف می‌شوند، گونه‌های مختلف حیوانات با خطر انقراض مواجه می‌شوند یا مجبور به نقل مکان می‌شوند.

هر چقدر بتوانیم زباله را از این محیط‌ها دور نگه داریم و از منابع آن استفاده نکنیم و تغییری در اکوسیستم ایجاد نکنیم، به محیط زیست و حیات وحش، بیشتر کمک کرده‌ایم. بازیافت بهترین راه برای کاهش زباله و کاهش استفاده از منابع طبیعی است.

۳. کاهش تقاضا برای مواد خام

این مورد هم با دو مورد قبلی در ارتباط است. نیاز روزافزون دنیا برای محصولات جدید، باعث شده بسیاری از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر با مشکل مواجه شوند. به خصوص کسایی که در نواحی جنگلی و در اطراف رودخانه‌ها زندگی می‌کنند و محبور به تغییر محل زندگی شده‌اند. بازیافت کردن محصولات، نیاز به مواد اولیه جدید را کاهش می‌دهد و زندگی بسیاری از افراد را با خطر مواجه نمی‌کند.

۴. ذخیره انرژی

تهیه محصولات از مواد بازیافتی، نسبت به تهیه آنها از مواد خام، انرژی کمتری صرف می‌کند. مثلا تولید آلومینیوم جدید از محصولات بازیافتی ۹۵ درصد انرژی کمتری نیاز دارد نسبت به زمانی که بخواهید آن را از مواد خام اولیه تولید کنید. درست کردن کاغذ از کاغذهای بازیافتی هم ۴۰ درصد کمتر از تهیه کاغذ از فیبرهای چوبی، انرژی مصرف می‌کند. مقدار انرژی ذخیره شده از بازیافت یک شیشه، می‌تواند یک لامپ قدیمی صد وات را به مدت ۴ ساعت روشن کند.

۵. کاهش گازهای گلخانه‌ای مسبب تغییر اقلیم

چون بازیافت کردن باعث می‌شود که به فرآوری مواد خام، نیاز کمتری داشته باشیم، در نتیجه تولید کربن دی‌اکسید کاهش پیدا می‌کند. همچنین گاز متان آزاد شده در خاک‌چال‌ها نیز با کاهش زباله، کمتر می‌شود. کاهش تولید کربن دی اکسید و سایر گازهای گلخانه‌ای، به کاهش روند تغییر اقلیم کمک می‌کند.

۶. ارزان‌تر از انباشت و دفع زباله

بازیافت کردن زباله به مراتب ارزان‌تر از جمع‌آوری و دفع آنها به شیوه‌های قدیمی است. به خصوص اگر بازیافت و تفکیک زباله از مبدا انجام شود. هر چقدر بیشتر زباله‌ها را بازیافت کنید و زباله کمتری را به خاک‌چال‌ها بفرستید، هزینه کمتری برای مدیریت پسماند خرج می‌شود.

۷. ایجاد اشتغال

صنعت بازیافت اگر به شکل گسترده و حرفه‌ای انجام شود می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد مشاغل گوناگون باشد. از تفکیک زباله گرفته تا هدایت مراکز بازیافت، این صنعت به نیروی کار نیاز دارد و می‌تواند برای هزاران نفر به شکل مستقیم یا  غیرمستقیم، اشتغال ایجاد کند.

کدام کشورها بدترین نرخ بازیافت زباله را در جهان دارند؟

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، اکثر کشورهای دنیا تلاش می‌کنند تا بیشتر زباله تولیدی خود را بازیافت کنند. ولی شاید برایتان جالب باشد که در بعضی از نقاط دنیا از بازیافت خبری نیست. بدترین کشورها در بازیافت یا اصلا بازیافت انجام نمی‌دهند یا نرخ بازیافت بسیار پایینی زیر یک درصد دارند. در ادامه لیستی از بدترین کشورها در بازیافت که توسط European Environmental Bureau (EEB)  اعلام شده را مشاهده می‌کنید:

بدترین کشورها در بازیافت عبارت‌اند از:

اکوادور

در سال‌های اخیر دولت اکوادور، سطل‌های مخصوصی برای تفکیک و زباله در شهرها گذاشته است. ولی بعضی از این زباله‌ها، با وجود تفکیک شدن، به جای درستی منتقل نمی‌شوند و در نهایت به چرخه بازیافت برنمی‌گردند. همین مساله باعث شده که زباله گردها برای شرکت‌های غیررسمی بازیافت، در خاک‌چال‌ها، به دنبال زباله‌های بازیافتی باشند.

ساموآ

کشور کوچک ساموا از دو جزیره تشکیل شده است و با مشکل تجمع زباله‌های پلاستیکی از دیگر کشورها، درگیر است. تقریبا ۶۰ درصد از زباله این کشور، زباله ارگانیک است و احتمالا ۳۵ درصد از آن بازیافت می‌شود. شرکت‌های بازیافت، منابع کافی برای مدیریت کردن مقدار پسماند تولیدی ندارند و به همین خاطر بخش زیادی از زباله این کشور راهی خاک‌چال‌ها می‌شود.

بوتسوانا

در سال ۲۰۱۲ دستورالعملی برای بازیافت در بوتسوانا منتشر شد که هدف از آن، افزایش سریع بازیافت بود ولی نرخ بازیافت هنوز هم در این کشور پایین و در حدود ۱/۲ درصد است. هنوز هم در این کشور یک سیستم پایدار و دقیق برای مدیریت پسماند وجود ندارد. در واقع بین قانون‌ها و دستورالعمل‌ها و اجرایی شدن آنها، فاصله معناداری وجود دارد. البته نداشتن اطلاعات کافی در مورد میزان زباله تولیدی، یکی از مشکلاتی است که در زمینه مدیریت پسماند در بوتسوانا وجود دارد.

صربستان

صربستان یکی دیگر از کشورهای این فهرست که نرخ بازیافت بسیار کمی دارد. نرخ بازیافت در صربستان یک درصد است یعنی فقط یک درصد از زباله تولیدی در این کشور، به مراکز بازیافت منتقل می‌شود و دوباره در چرخه تولید و استفاده قرار می‌گیرد.

قزاقستان

قزاقستان، نهمین کشور بزرگ دنیا و محل زندگی بیش از ۱۸ میلیون نفر است ولی سیستم‌های مدیریت پسماند آن هنوز توسعه‌نیافته باقی مانده است. آخرین آمار نشان می‌دهد که فقط سه صدم درصد از زباله در این کشور بازیافت می‌شود و شهرها در زمینه بازیافت بسیار جلوتر از مناطق روستایی هستند. در پایتخت قزاقستان، قرار است برنامه‌هایی برای جمع‌آوری و تفکیک زباله انجام شود تا نرخ بازیافت، افزایش پیدا کند. همچنین برنامه‌هایی برای کارخانه‌های بازیافت پسماند ارگانیک در نظر گرفته شده است.

اوکراین

در اوکراین هم نرخ بازیافت زباله صفر است. این کشور شرقی اروپا، ۹۴ درصد از زباله خود را در خاک‌چال‌ها دفع می‌کند. دفع غیرمجاز زباله و آتش‌سوزی‌های اخیر در خاک‌چال‌ها، فشار را روی دولت افزایش داده تا سیستم مدیریت پسماند این کشور را بهبود ببخشد. در پایتخت اوکراین یعنی شهر کیف، یک کارگاه سوزاندن زباله با یک پنجم زباله شهر دست‌وپنجه نرم می‌کند و آن را به انرژی تبدیل می‌کند. ولی این تنها نمونه در کل این کشور است.

مقدونیه

در مقدونیه فقط یک جایگاه رسمی به عنوان خاک‌چال و برای دفع زباله وجود دارد که در پایتخت است. این خاک‌چال فقط برای زباله‌های یک منطقه ظرفیت دارد و زباله‌های هفت منطقه دیگر راهی خاک‌چال‌های موقتی یا غیررسمی می‌شود. به خاطر همین مشکلات، اخیرا در مقدونیه ۶ مرکز مدیریت پسماند در نظر گرفته شده است.

سنت لوسیا

این جزیره کارائیبی یک مقصد توریستی است ولی مشکلات زیادی با زباله دارد. مقدار زباله تولیدی در این جزیره بسیار زیاد است و بیشتر آن ناشی از صنعت گردشگری است. فقط یک خاک‌چال برای دفع زباله در این کشور وجود دارد. جدیدا طرح‌هایی برای بازیافت پلاستیک در سنت لوسیا اجرا شده است.

موناکو

کشور کوچک موناکو با مساحت ۲/۰۲ کیلومترمربع، امکانات لازم برای بازیافت زباله خود را ندارد. ولی دولت این کشور اطلاع داده که بیشتر زباله قابل بازیافت آن به مرکز تفکیک زباله در Paprec Trivalo Côte d’Azur در همسایگی فرانسه منتقل می‌شود.

جمهوری کیپ ورد

این کشور جزیره‌ای کوچک در نزدیکی سنگال قرار دارد و توریست‌ها بزرگترین مقصر مشکلات مربوط به زباله در این کشور هستند. ۴۲ درصد از کل زباله این منطقه در هتل‌ها تولید می‌شود که به خاک‌چال‌ها فرستاده می‌شود. حتی زباله از سایر کشورها در سواحل این منطقه جمع می‌شود. حداقل از ۲۵ کشور اطراف، زباله در ساحل کیپ ورد جمع می‌شود.

جمهوری آذربایجان

در این کشور هم نرخ بازیافت زباله بسیار کم است. البته در سال‌های اخیر طرح‌هایی افزایش بازیافت در باکو انجام شده است و رشد تعداد و وسعت خاک‌چال‌ها کمتر شده است.

آندورا

نرخ بازیافت این کشور، صفر درصد است. این کشور به قدری کوچک است که زباله بسیار اندکی برای بازیافت دارد و این مقدار زباله ارزش راه اندازی مرکز بازیافت ندارد. این کشور زباله‌های قابل بازیافت و غیر قابل بازیافت را تفکیک می‌کند و به کاتالونیای اسپانیا برای بازیافت صادر می‌کند.

حتی بدترین کشورها در بازیافت زباله، به دنبال طرح‌هایی برای افزایش نرخ بازیافت هستند. تقریبا همه مردم دنیا به اهمیت بازیافت پی برده‌اند و تفکیک زباله را وظیفه شهروندی خود می‌دانند. آموزش و فرهنگ سازی می‌تواند نقش موثری در جا انداختن فرهنگ بازیافت در کشورهای مختلف داشته باشد.